In Katlijk heeft It Fryske Gea een aantal natuurgebieden in eigendom. Dit zijn een heideveld, de Katlijker Heide, een bosgebied, het Katlijker Skar, een riviervallei, de Tjongerdellen en een vennetje, de Marijkemuoidobbe.
Voor informatie over de activiteiten en/of lidmaatschap:
It Fryske Gea, Postbus 3, 9244 ZN Beetsterzwaag.
Tel. 0512 381448, fax 0512 382973.
Homepage: www.fryskegea.nl
Het Katlijker Schar
Het Katlijker Schar bestaat voor een groot gedeelte uit op heidegrond aangelegd cultuurbos, met lange rechte lanen. Het werd in de vorige eeuw aangelegd door de familie Bieruma Oosting. Dit geslacht, van oorspronkelijk uit Drenthe afkomstige boeren, was aan het begin van de vorige eeuw in het bezit gekomen van Oranjestein in Oranjewoud, dat vanwege verbeurd verklaring publiek werd verkocht. De familie begon eind vorige eeuw met de aanleg van productiebossen, waarvan het geriefhout grotendeels onder de boeren werd verdeeld. Zo groeide ook het Katlijker Schar. Eerst een gevarieerd productiebos, maar later ook een geliefd jachtgebied voor de familie en haar vrienden en bekenden. 'De heren' zoals de grondeigenaren en hun jachtaanhang door de omgeving werden genoemd, verschenen doorgaans in de herfst. Ze namen dan hun intrek in het markante jachthuis (door de bevolking 'it slotsje' genoemd) om vandaar uit de uitgestrekte bezittingen te bejagen. Alles wat maar enigszins als schadelijk voor het smakelijke wild kon worden beschouwd, werd uit de weg geruimd. Zo zijn er in het verleden grote aantallen roofvogels, wezels, bunzings en zelfs eekhoorns afgeschoten.Vergeleken bij die tijd is de fauna van het Katlijker Schar tegenwoordig weer gevarieerder. Naast de inlandse eiken zijn er in het bos nogal wat boomsoorten die hier nauwelijks thuishoren, zoals Rode paardenkastanje, Japanse lariks, Tamme kastanje, Pontische rododendron en bijzonder fraaie Hulstbomen. Sommige gedeelten van de heide werden tot grasland ontgonnen en een gedeelte van de heide bleef gespaard. Het geheel is een bijzonder fraai wandelgebied. Vanaf 1978 wordt een gedeelte van het gebied begraasd door een kudde Schotse Hooglanders, welke zijn ingezet om de vergrassing van de heideterreinen tegen te gaan en de boomopslag te beperken.Aan de westzijde van het bosgebied bevat het Katlijker Schar ook een fraai gelegen heidegebied. Dit is voor een deel vochtige heide met enkele vennetjes. Ook op dit voor wandelaars niet toegankelijke heidegedeelte kunnen de Schotse Hooglanders grazen.
Lees meer over het droppingsveld >>
De Katlijker Heide
De Katlijker Heide ligt aan de noordzijde van de Schoterlandseweg en is een klein overblijfsel van wat ooit een uitgestrekte heidevlakte is geweest. Ook hier zijn er enkele bospercelen en stukken grasland binnen het gebied. It Fryske Gea probeert de Katlijker Heide te herstellen en tussenliggende graslanden weer als heidevelden in te richten. Een belangrijk onderdeel hiervan is het afgraven en afvoeren van de door bemesting verrijkte bovengrond geweest. Vervolgens zijn de lage terreingedeelten en vennetjes uitgegraven. De hieruit vrijgekomen schrale grond is verwerkt in de hogere terreingedeelten. Het oorspronkelijke reliëf is zo goed mogelijk hersteld, met behulp van oude kaarten, grondboringen en aanwijzingen van mensen die het gebied nog in oorspronkelijke staat gekend hebben. Het heideterrein is vrij heuvelachtig. Er zijn stukken hooggelegen droge heide, maar ook vochtige stukken langs vennetjes, verder bosjes en uitgeveende gaten. Er is een uitgebreide flora en fauna in het gebied.De Tjongerdellen
Ten zuiden van het Katlijker Schar liggen de Tjongerdellen, het oorspronkelijke beekdalgebied van de Tjonger. Het is een prachtig open landschap aan weerszijden van het Tjongerkanaal. De slingerende rivier is in het verleden gekanaliseerd. Voor een groot deel bestaat het reservaat uit lage graslanden met een rijke vogelbevolking. Deze graslanden hebben thans een eigen waterhuishouding en ze worden deels extensief beweid. Het meest oostelijke deel van het reservaat, aan de noordkant van de Tjonger, bestaat uit deels dichtgegroeide petgaten en rietlanden, met hier en daar opslag van wilgenstruweel als eindstadium van de verlanding. Het terrein zuidelijk van de Tjonger wordt niet beweid; het zijn grotendeels natte hooilanden, afgewisseld met dichtgegroeide oude Tjongermeanders en uitgeveende sloten en petgaten. Kwelinvloeden zijn hier duidelijk aanwezig. Het hele gebied van de Tjongerdellen heeft een rijke vogelbevolking.Achter het Katlijker Schar staat een uitkijktoren 'Tsjongertoer' Deze toren is in 1999 gebouwd door leerlingen van de scholengemeenschap de Friese Poort in Drachten. Vanaf de toren heeft u een prachtig uitzicht over de Tjongerdellen. De bedoeling is, dat de uitkijktoren in de toekomst onderdeel gaat worden van een informatiecentrum van It Fryske Gea aan de Schoterlandseweg.
De Marijkemuoidobbe
Het vennetje bestaat uit twee langwerpige uitgeveende poelen. De ene heeft een dichte vegetatie, de andere bevat nauwelijks waterplanten, maar heeft een fraaie oeverbegroeiing. Het gebied is waarschijnlijk een pingorestant en van landschappelijke waarde.