De gepresenteerde nota is een visie, geen uitgewerkt plan. Een verdere uitwerking dient in een volgende fase te gebeuren. De werkgroep is van mening dat een verder uitwerking een zaak van deskundigen is.
Hieronder vindt u de genoemde nota "Dorpsvernieuwing Katlijk, een toekomstperspectief"
Voor het compleet downloaden van de PDF-versie:
2. Bekijken en eventueel printen met Acrobat Reader.
Inleiding
Tijdens jaarvergaderingen van Plaatselijk Belang Katlijk is de verkeersveiligheid in het dorp een regelmatig terugkerend onderwerp van gesprek. Met name in het "centrum" van het dorp, de Kerkelaan, maar ook de W.A. Nijenhuisweg, de Breedsingel en de Bisschopslaan wordt door de aanwonenden als verkeersonveilig ervaren. De snelheid waarmee door het gemotoriseerde verkeer door deze straten wordt gereden is in veel gevallen hoger dan is toegestaan. Ook het kruispunt van de hier bovengenoemde wegen is dermate onoverzichtelijk dat dit regelmatig tot ongevallen dan wel "bijna-ongevallen" heeft geleid.Het bestuur van Plaatselijk Belang is zich van deze ongewenste situatie bewust en heeft dit meerdere malen onder de aandacht van de gemeente Heerenveen gebracht. Het plaatsen van bloembakken en het aanleggen van een verkeersdrempel heeft nauwelijks enige soelaas gebracht. Bovendien is door het plaatsen van de, als verkeersvertragend bedoelde bloembakken, het dorpsaanzicht er bepaald niet fraaier op geworden.
Tijdens besprekingen in het bestuur van Plaatselijk Belang is meerdere malen gesproken over een mogelijke oplossing.
Het bestuur is tot de overtuiging gekomen dat niet alleen verkeersveiligheid het discussiepunt moet zijn, maar dat dit verbreed moet worden tot een integrale aanpak waarbij ook aspecten als leefbaarheid en woonkwaliteit aan de orde dienen te komen.
Om dit te realiseren heeft het bestuur een werkgroep samengesteld. Deze werkgroep heeft de opdracht gekregen een rapport op te stellen waarin een toekomstvisie voor het dorp Katlijk wordt ontwikkeld.
De werkgroep heeft zich in de nota willen beperken tot een visie op hoofdlijnen.
Tot in detail uitgewerkt plannen zijn in deze nota niet opgenomen. In een volgende fase zullen deze verder geconcretiseerd moeten worden.
De werkgroep is van mening dat het uitwerken van het plan mede een taak is van deskundigen. In deze nota wordt niet ingegaan op aspecten als samenleven in het dorp en voorzieningen die de leefbaarheid kunnen vergroten.
Bij het ontwikkelen van uitgewerkte plannen wil de werkgroep dat er aansluiting wordt gezocht bij de plannen zoals die ontwikkeld worden in het kader van het Verkeerscirculatieplan Oranjewoud en het ROM-project Oranjewoud - Katlijk.
De in deze nota neergelegde ideeën zouden integraal opgenomen kunnen worden in deze projecten.
Hoofdstuk 1. Katlijk als dorp
Katlijk is een dorp met ongeveer 600 inwoners, die over een relatief groot gebied gespreid wonen. Rond de Kerkelaan is er in zekere zin sprake van een dorpskern.Katlijk is in principe een rustig dorp met een landelijk aanblik. De inwoners van Katlijk waarderen het rustig wonen. Dit geldt niet alleen voor de autonome bewoners maar ook voor allochtonen die in dit dorp zijn komen wonen. De rust en het landelijk karakter zijn de ingrediënten die tot het willen gaan wonen in Katlijk hebben geleid.
Katlijk kent enkele kleinschalige voorzieningen ten aanzien van de verblijfsrecreatie en dagrecreatie. Vooral wandelaars, fietsers en paardensportliefhebbers maken hier gebruik van. De bossen rondom Katlijk, het Katlijker Schar en de Katlijker heide zijn de aantrekkingspunten, gekoppeld aan het landelijke karakter van de streek.
De omgeving van Katlijk draagt ook een bij uitstek agrarisch karakter.
Een aantal kleinere, maar vooral ook grotere agrarische bedrijven stofferen het landschap. Deze agrarische bedrijven leveren, samen met een aantal bedrijven van andere aard, een bedrijvigheid die een positieve bijdrage levert aan de leefbaarheid van de streek. Katlijk kent ook een rijk verenigingsleven. Dit verenigingsleven speelt zich af in gemeenschappelijkheid met het buurdorp Mildam. Samen met dit dorp wordt ook het jaarlijkse volksfeest gehouden. De verstandhouding met dit dorp is dan ook uitstekend.
Beeldbepalend voor Katlijk is het historische kerkgebouw en de karakteristieke klokkenstoel. Bij de klokkenstoel vindt jaarlijks aan het einde van het jaar het traditionele St. Thomasluiden plaats. Met het luiden van de klokken worden de "kwade geesten" verjaagd. Bovendien wordt de overwinning van het licht op de duisternis gevierd. Vele honderden belangstellenden komen op dit gebeuren af.
Voor de dagelijkse levensbehoeften zijn de inwoners van Katlijk aangewezen op winkels in omliggende dorpen en/of Heerenveen.
Twee keer per week doet een tweetal rijdende winkelwagens het dorp Katlijk aan. Bovendien bieden een visboer en een groenteboer éénmaal per week hun koopwaar aan.
In Katlijk staat ook een basisschool, de Protestants Christelijke W.A. Nijenhuisschool. Ouders van kinderen die voor openbaar basisonderwijs kiezen kunnen in Mildam terecht.
Hoofdstuk 2. De toekomst van Katlijk - een visie
De werkgroep is van mening dat Katlijk in de toekomst een klein, rustig dorp moet blijven. Het ontwikkelen van nieuwbouwwijken wordt als ongewenst beschouwd, omdat het karakter van het dorp Katlijk daardoor te veel wordt aangetast.Wel is moet de mogelijkheid voor handen zijn tot incidentele nieuwbouw van woningen. Uitbreiding van verblijfsrecreatie wordt als niet gewenst beschouwd.
Katlijk dient een buffer van rust te vormen tussen Heerenveen en het groeiende Nieuwehorne. Het landelijke karakter dient daarbij tot uitdrukking te komen in de aanwezigheid van boerenbedrijven en het open landelijk karakter. Dit open karakter drukt zich uit in de afwisseling van bospercelen, heidevelden, boomsingels, weilanden, boerenbedrijven, een aantal bedrijfspanden en, over het algemeen vrijstaande, woningen.
Daar waar aan groeiexpansie geen waarde wordt gehecht, dient er wel aandacht besteed te worden aan de leefbaarheid van het dorp Katlijk. Er zal uit alle macht gezorgd moeten worden om de voorzieningen die er zijn voor het dorp te behouden dan wel, waar mogelijk, uit te breiden. Het voornemen om de bibliobus op te heffen is onder anderen in strijd met de leefbaarheid van het platteland en heeft ook negatieve gevolgen voor het onderwijs.
Gelukkig is er een bevredigende oplossing gevonden zodat met name de basisschoolleerlingen niet van bibliotheekboeken verstoken zullen blijven.
De prachtige, historische kerk neemt in de samenleving van Katlijk een bijzondere plaats in. Naast de reguliere activiteiten zoals kerkdiensten vinden er ook activiteiten plaats op sociaal en cultureel gebied.
Het is verheugend dat op deze wijze het kerkgebouw een centrale plaats in de samenleving van Katlijk inneemt.
Hoofdstuk 3. De toekomst van Katlijk - een globaal perspectief
De werkgroep is van mening dat de lijn van Heerenveen via Oranjewoud en Katlijk naar Nieuwehorne een doorlopende zou moeten zijn. In deze lijn dienen bossen, dunne bebouwing en open gebieden op elkaar aan te sluiten. Eventuele uitbreiding van natuurterreinen hoeft daarbij niet uitgesloten te worden.De dorpskern van Katlijk zou daarbij opgewaardeerd dienen te worden. Als kern van het dorp Katlijk wordt daarbij gezien de Kerkelaan vanaf de huidige verkeersdrempel, de Bisschoplaan vanaf het bedrijf van de firma Haanstra, de W.A. Nijenhuisweg vanaf de toegangsweg naar de Katlijker heide en de Breedsingel van perceel no. 2.
Er dient opwaardering plaats te vinden in de zin dat met name de dorpskern een vriendelijker en aantrekkelijker aanzien krijgt. Dit houdt in dat de asfaltbestrating wordt vervangen door een andere vorm van bestrating, waarbij op zijn minst sprake dient te zijn van een optische wegversmalling waardoor een meer dorps karakter gaat ontstaan en de snelheid van het passerende verkeer wordt vertraagd.
Bij dit dorpsaanzien behoort ook een aangepaste straatverlichting, een plaats voor voetgangers en het plaatsen van bomen.
Een aangepaste straatverlichting is ook gewenst voor de Klepelslag. Er is in deze straat een overdadige, kille verlichting aanwezig. Een vriendelijkere vorm van straatverlichting zou beter bij de karakteristiek van Katlijk passen.
Ook het kruispunt dat gevormd wordt door de W.A. Nijenhuisweg, Breedsingel, Bisschoplaan en de Kerkelaan zal onderwerp van aandacht moeten zijn.
Regelmatig vinden op dit kruispunt ongevallen, dan wel bijna-ongevallen plaats. Het kruispunt is bijzonder onoverzichtelijk en daardoor gevaarlijk. Een bijkomende factor is het feit dat de basisschool vlak bij dit kruispunt gelegen is. De groot aantal leerlingen van deze school maken dagelijks enkele malen gebruik van dit kruispunt. Dit geldt overigens niet alleen voor de leerlingen die de basisschool in Katlijk bezoeken. Ook de leerlingen die basisscholen in Mildam en Nieuwehorne bezoeken passeren dit kruispunt. Dit geldt overigens eveneens voor de leerlingen die het voortgezet onderwijs in Heerenveen bezoeken.
Een oplossing zou het aanleggen van een minirotonde kunnen zijn.
Een knelpunt wordt eveneens gevormd door het kruispunt gevormd door de W.A. Nijenhuisweg, de Houtlaan, de Hoogeveensweg en het Bospad. Het huidige kruispunt is vrij ruim, terwijl de toeleidende wegen betrekkelijk smal zijn. Het gevolg is dat het gemotoriseerde verkeer op het kruispunt sneller gaat rijden. Dit levert ongewenste gevaarlijke situaties op.
Hier zou een oplossing gezocht kunnen worden in het verkleinen van het kruispunt en het aanleggen van een minirotonde.
Specifieke aandacht dient besteed te worden aan de omgeving van de kerk en klokkenstoel.
Een beeldbepalend "plein" zou zowel de kerk als klokkenstoel beter tot hun recht doen komen.
Van groot belang is de aanleg van een parkeerterrein bij de kerk.
Op dit moment bestaat er voor bezoekers van de kerk en klokkenstoel nauwelijks de mogelijkheid om hun voertuig een plaatsje te geven. Dit geldt zeker in en na een regenachtige periode.
Een bijkomend probleem is de situatie aan de Breedsingel. Deze weg wordt geplaagd door veel automobilisten en bestuurders van agrarische voertuigen. Het verplicht reduceren van de snelheid op basis van verkeersborden zou een mogelijke oplossing kunnen zijn. Een studie naar mogelijke oplossingen in de vorm van fysieke - dan wel optische wegversmallingen is zonder meer noodzakelijk.
De werkgroep pleit voor een maximumsnelheid voor de dorpskern Katlijk van 30 km per uur.
Een dergelijke beperking van de snelheid dient ook te gelden voor de Klepelslag en de Aaltjelaan.
Voor de W.A. Nijenhuisweg, de Breedsingel, de Bisschoplaan, de Jan Jonkmanweg en de Weversbuurt dient een maximumsnelheid van 60 km te gelden.
In het kader van het realiseren van opvangplaatsen voor auto's in het gebied dienen er parkeerplaatsen aangelegd te worden. Daarbij is behoefte aan twee parkeerplaatsen. De ene dient gerealiseerd te worden bij de kerk. Bij de kerk is nauwelijks of geen gelegenheid om meerdere auto's te parkeren. De beschikbare berm is geheel omgewoeld en volkomen ongeschikt als parkeerplaats. De andere opvangplaats zou in de nabijheid van de kiosk, annex theehuis, gelegen bij het kruispunt Jan Jonkmanweg, Weversbuurt en Kerkelaan moeten komen.
Niet alleen het aanzien van het dorp kan daardoor aanzienlijk verbeterd worden, doch ook de verkeersveiligheid en daardoor het woongenot.
In het bestemmingsplan voor Katlijk is een verbindingsweg tussen de Klepelslag en de Kerkelaan opgenomen. In gesprekken met dorpsbewoners blijkt dat daar weinig behoefte voor bestaat. Wel wordt waarde gehecht aan het realiseren van een voetpad rond de klokkenstoel waardoor de Kerkelaan met de Klepelslag verbonden wordt. Het wordt daardoor mogelijk om in Katlijk een ommetje te maken.
Wel dient er bij dit alles voor gewaakt te worden dat de bereikbaarheid voor de verschillende bedrijven in Katlijk moeten worden gegarandeerd. De aanwezigheid van de bedrijven zorgt voor bedrijvigheid en geven het dorp een levendig karakter. Voorkomen dient te worden dat Katlijk een "dood" dorp wordt.
Katlijk en omgeving krijgt steeds meer een functie als dagrecreatiegebied. Ruiters en fietsers, maken steeds meer gebruik van de aanwezige voetpaden. Dat levert ongewenste situaties op. Wanneer ruiters en fietsers gebruik maken van de voetpaden worden deze omgewoeld en voor voetgangers moeilijk toegankelijk. De aanleg van specifieke paden voor ruiters en crossfietsers is dan ook gewenst.
Het is vervolgens wenselijk de natuurgebieden uit te breiden. Daarbij dient aangesloten te worden bij de reeds bestaande natuurgebieden. Daar waar mogelijkheden zijn zou uitbreiding met name moeten plaatsvinden aan de rand van de dorpskern. Een gebied dat hiervoor heel goed in aanmerking kan komen wordt gevormd door percelen gelegen in het bos ten noorden van de Bisschoplaan. Deze percelen hebben nu nog een agrarische bestemming.
Vervolgens wordt er aandacht gevraagd voor ecologische bedrijfsvoering op agrarische bedrijven. In Katlijk zijn enkele agrariërs die reeds aanzetten hebben gegeven op een ecologische bedrijfsvoering. Het verdient aanbeveling om te onderzoeken welke mogelijkheden door deze ontwikkelingen ontstaan ten aanzien van recreatieve voorzieningen. Daarbij kan gedacht worden aan voorzieningen in de vorm van voet-, fiets- en ruiterpaden.
Tenslotte! Katlijk is van oorsprong het dorp van de raapteppers. De herinnering aan de periode dat raapteppers actief waren is tot uitdrukking gebracht in het beeld dat staat opgesteld bij de kruising W.A. Nijenhuisweg, Kerkelaan, Breedsingel en Bisschoplaan.
Naast de raapteppers waren ook eeuwenlang houthakkers in de directe omgeving van Katlijk werkzaam. Deze houthakkers zorgden vooral voor de takkenbossen die gebruikt werden voor het stoken van ovens van bakkerijen. Het houthakken en het verzamelen van takkenbossen was zwaar werk.
Om de herinnering aan deze plaatsgebonden arbeid levend te houden zou het een goede gedachte zijn een standbeeld op te richten. Dit standbeeld zou in de nabijheid van de het beeld van de Raaptepper geplaatst kunnen worden. Een andere mogelijkheid is de opslagplaats op het punt waar de Kerkelaan overgaat in de Weversbuurt. Deze opslagplaats was oorspronkelijk ook de plaats waar de houthakkers hun takkenbossen naar toe brachten. Ook in de huidige tijd wordt er nog steeds jaarlijks gerooid hout uit de Katlijker bossen op deze plaats bijeengebracht.
Wanneer er op deze wijze aandacht besteed kan worden aan Katlijk gaat het een wezenlijk onderdeel vormen van het landschapspark dat gevormd wordt door het gebied gelegen tussen Oranjewoud en Katlijk.
Terug naar 'Inhoud'
Hoofdstuk 4. Samenvatting
Wanneer we de gewenste ontwikkelingen op een rij zetten dan komen we tot het volgende overzicht:- Het gebied dat loopt van Heerenveen via Oranjewoud en Katlijk naar Nieuwehorne dient een doorlopende lijn te zijn, dat zich uit in bossen, dunne bebouwing en open gebieden.
- Uitbreiding van de natuurgebieden zou wenselijk zijn. Deze zouden gesitueerd moeten worden aan de rand van de dorpskern. Percelen landbouwgrond gelegen in het bos ten noorden van de Bisschoplaan zouden o.a. een goede mogelijkheid bieden.
- Het verdient aanbeveling te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om de ontwikkelingen in het kader van ecologische bedrijfsvoering te combineren met recreatieve voorzieningen in de vorm van voet-, fiets- en ruiterpaden.
- De dorpskern van Katlijk, voornamelijk gevormd door de Kerkelaan, dient heringericht te worden.
- De Kerkelaan, de Klepelslag en de Aaltjelaan dienen een snelheidsbeperking van 30 km te krijgen.
- Om de herinnering levend te houden aan het aloude beroep van houthakker zou er een kunstwerk in de vorm van een beeld opgericht moeten worden.
- De W.A. Nijenhuisweg, de Breedsingel, de Bisschoplaan, de Weversbuurt en de Jan Jonkmanweg dienen een snelheidslimiet van 60 km te krijgen.
- Bij de kerk, gelegen aan de Kerkelaan dient een parkeerplaats voor auto's te komen.
- Bij de kerk zou een "plein" aangelegd kunnen worden om op deze wijze de kerk te accentueren.
- De viersprong Bisschoplaan, Breedsingel, Kerkelaan en W.A. Nijenhuisweg dient veiliger gemaakt te worden, bijvoorbeeld door het aanbrengen van een minirotonde.
- Nabij de kiosk, annex theehuis, gelegen aan de driesprong Weversbuurt, Kerkelaan en Jan Jonkmanweg dient een opvangplaats voor auto's te komen.
- Uitbreiding van Katlijk door middel van het aanleggen van een nieuwbouwwijk is niet gewenst.
- Incidentele nieuwbouw van woningen dient mogelijk te blijven.
- De bereikbaarheid van bedrijven dient gewaarborgd te blijven.
- Er dient uitbreiding te komen van met name wandel-, fiets- en ruiterpaden.
April 1999
Werkgroep Dorpsvernieuwing Plaatselijk Belang Katlijk.
Samenstelling:
Mevr. M. Bruinsma - Liefting
Dhr. H. Bredewout
Dhr. Th. Huisman
Dhr. R. Visser
Dhr. G. Thijssen
Correspondentieadres: Aaltjelaan 1, 8455 JB Katlijk