Het was goed om te zien dat er zoveel volwassenen en kinderen uit de omgeving aanwezig waren. Ook de familie Boersma, nabestaanden, was aanwezig.
Iedereen werd door Wilko Jan Aardema als voorzitter van PB Katlijk van harte welkom geheten.
Hierna speelde Welmoed Claus op haar saxofoon muziek van Keri Degg, het lied Songs for Claire.
Bauke Visser en Jan Dol luidden vervolgens de klokken. Om 20.00 uur werd twee minuten stilte gehouden. Daarna werden de vlaggen gehesen.
Hierna luidden beide heren wederom de klokken en Welmoed speelde op haar saxofoon het tweede deel van het lied Songs for Claire.
Familieleden van de familie Boersma, Plaatselijk Belang en anderen kregen de gelegenheid om bloemen te leggen bij het monument dat in 2003 in Katlijk is geplaatst.
Kinderen van de Tjongerschool in Mildam hadden gedichten gemaakt ter gelegenheid van de dodenherdeking. Anke van Velsen en Sanne Holtrop uit groep 8 en Berrit Noorman uit groep 7 hebben hun gedicht voorgelezen.
Hans Zaad Noordijk was gevraagd om een toespraak te houden. Deze stond in het teken van de nagedachtenis aan onder andere drie personen die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter zijn gefusilleerd. De namen van de drie slachtoffers zijn Jelle Boersma, René Bol en Sjoerd Stoker.
Jelle Boersma was tijdens de bezetting actief in het verzet. Hij werd naar aanleiding van het droppen van wapens boven het Katlijker Schar opgepakt en aan het einde van de oorlog met negen anderen als represaille bij Doniaga gefusilleerd. Boersma was toen 35 jaar oud. Hij werd begraven in Nieuwehorne.
Sjoerd Stoker en René Bol hadden in september 1944 gehoor gegeven aan de oproep van de Nederlandse regering in ballingschap om mee te doen aan de spoorwegstaking. Op deze wijze werd geprobeerd het transport van oorlogstuig door de bezetter via het spoor te bemoeilijken. De beide jongemannen, afkomstig uit Rotterdam en Wijhe/Olst, zaten ondergedoken aan de Kerkelaan in Katlijk. Ze werden echter verraden en door de bezetter opgepakt. Toen vervolgens door het verzet het spoor tussen Heerenveen en Leeuwarden werd gesaboteerd, zijn Stoker en Bol in een vergeldingsactie door de bezetter op 20 november 1944 op de spoorlijn bij Heerenveen gefusilleerd. Zij waren toen respectievelijk 23 en 24 jaar oud. Ze liggen begraven bij het kerkje in Katlijk.
Tevens werd stil gestaan bij de vrijheid waar de huidige generatie mee is opgegroeid en die we moeten koesteren. In de wereld zijn tal van situaties te noemen waar oorlogsdreiging heerst. Maar ook dichterbij waar intolerantie is over mensen die een andere levensovertuiging hebben.
De generatie die de Tweede Wereldoorlog heeft meegemaakt wordt steeds kleiner, waardoor ook de verhalen van deze mensen minder worden.
Zoals de uitspraak geldt oorlog ‘Dat nooit meer’ hier moeten we zuinig op zijn.
Tenslotte kregen alle kinderen een witte roos en liepen de aanwezigen langs de graven van de gevallenen in de Tweede Wereldoorlog en werden de bloemen gelegd.
Toespraak voorzitter Plaatselijk Belang Katlijk
Vanavond zijn we hier om de doden te herdenken van de Tweede Wereldoorlog.In het bijzonder de drie mannen die hier op het kerkhof zijn begraven.
Jelle Boersma, Sjoerd Stoker en René Bol. Zij werden door de bezetter willekeurig vermoord als vergelding voor aanslagen van het verzet. Zij betaalden hun weerstand tegen de misdadige overheersing met de hoogst denkbare prijs: met hun leven.
De strijd die werd gevoerd, was tegen een vreselijke vijand. We kennen veel verhalen en ook hebben we vaak beelden gezien hoe het was. Omdat het inmiddels 69jaar geleden is dat de oorlog eindigde, zijn de mensen die dit persoonlijk bewust hebben meegemaakt al in de 80 en hun aantal wordt dus steeds kleiner.
Zij kunnen dus hun persoonlijke verhaal vertellen, als ze dit al willen. Velen hebben daar nog altijd moeite mee.
Het blijft voor ons die na de oorlog geboren zijn onvoorstelbaar dat zo velen een systeem voorstonden, dat ervan uitging dat er een superras zou zijn, dat mensen met een andere religie geen recht hadden te bestaan en dus vermoord moesten worden. Het is onbegrijpelijk dat zo veel individuen zich leenden voor een verwoestende spiraal van intolerantie en geweld. Ook mensen met een andere huidskleur, een andere overtuiging of geaardheid werden meedogenloos vervolgd. Miljoenen hebben als gevolg van deze gruwelijke gebeurtenissen en de strijd die daardoor veroorzaakt werd, hun leven verloren.
Na het verslaan van dit afgrijselijke systeem en degenen die dit steunden, kwamen mensen met durf en visie tot het inzicht dat alleen samenwerking tussen landen en volkeren dit soort gebeurtenissen in de toekomst moest helpen voorkomen. De UN werd opgericht en er ontstond een intensieve samenwerking tussen landen in Europa, de Europese Gemeenschap.
Mede dankzij deze initiatieven kennen we in ons deel van de wereld, in West-Europa, nu al zo lang vrede en welvaart. Deze vrede en welvaart zijn de belangrijkste erfenis die we van de vorige generatie mochten ontvangen. Laten we hier heel zuinig en dankbaar voor zijn.
Is er nu dan echt geen bedreiging van de vrede meer?
Laten we eens kijken naar Europa en hier dicht in de buurt. Heeft de samenwerking altijd goed gewerkt en hebben we werkelijk de lessen van die verschrikkelijke oorlog goed begrepen?
Joegoslavië. Nog niet zo lang geleden sloeg daar de vlam in de pan. Buren die generaties lang vreedzaam naast elkaar woonden, werden vijanden, doordat met nationalistische en religieuze sentimenten tegenstellingen werden gecreëerd en fanatici het vuur aanstoken.
Nu ook in Syrië. Daar was bepaald geen vreedzame regering, maar het volk verdient toch een andere verandering van het regiem dan wat er nu gebeurt. Hopelijk kan dit soort gebeurtenissen in Oekraïne worden voorkomen. Maar de situatie daar blijft echt zorgelijk.
Ook dichterbij zien we helaas soms zaken die echt niet zouden mogen gebeuren. Zelfs in Nederland werden politieke moorden gepleegd; op Pim Fortuin en Theo van Gogh. Terecht leidde dit tot algemene woede en bittere teleurstelling.
Weliswaar minder opzienbarend, maar toch voor direct betrokkenen heel ingrijpend, is als mensen om hun geloof of ras uit een buurt worden geweerd of weggepest. Of zelfs voetbalsupporters, die anderen belagen, alleen maar omdat deze een andere club aanhangen.
Blijvende vrede en echte vrijheid zijn gebaseerd op respect en vertrouwen van mensen voor elkaar, ongeacht ras, religie, overtuiging en geaardheid.
Laten we deze waarden koesteren en zo nodig verdedigen. Op deze wijze zorgen we ervoor dat het offer dat Jelle, Sjoerd en René brachten, niet vergeefs is geweest.
Gedicht Sanne Holtrop
(Groep 8 Tjongerschool Mildam)
Ik ben benieuwd als ik in de wereldoorlog zit hoe ik me dan voel. Ik kan het niet goed verwoorden wat ik bedoel.
Zou ik me dan bang voelen of juist niet.
Als ik aan die akelige dingen denk doet het me vedriet.
Adolf Hitler, de meeste vinden hem maar een nare vent.
Ik denk dat niemand hem zo goed heeft gekend.
De wereld veranderde hij kwam aan de macht.
Maar toch hadden de mensen die wij op 4 mei herdenken moed en kracht.
Op 4 mei hangen wij de vlag gewoon uit respect half stok.
Maar of iedereen dat doet is een gok.
Gelukkig is er ook nog een 5 mei.
Toen waren ons Nederland en vele andere landen vrij.
VREDE
Gedicht Berrit Noorman
(Groep 7 Tjongerschool Mildam)
Dat zou wat zijn, dat was niet fijnom een joods meisje of jongen te zijn
Je kon er niets aan doen,
maar je werd altijd uitgescholden als oen
Als ik in die tijd zou leven,
zou ik altijd beven
Onderduiken mochten ze dan bij mij,
dan maakte ik ze weer een beetje blij
Ze moesten schuilen,
en veel huilen
Met veel verdriet,
dachten de joden, we overleven dit niet
Nu leven we fijn,
nee ons hartje doet nooit pijn
Nu is het een feest,
maar vroeger is dat wel anders geweest
Gedicht Anke van Velsen
(Groep 8 Tjongerschool Mildam)
Zoveel mensen zijn gestorven,Zoveel levens zijn bedorven.
Waarom kan het niet gewoon vrede zijn,
Waarom doen mensen anderen soms toch zo'n pijn.
Oorlog ontstaat door hebzucht van één persoon,
Dat is toch niet gewoon.
Gelukkig zijn er mensen die voor ons strijden,
Zodat anderen niet hoeven te lijden.
Wij zijn uit de oorlog gekomen,
Maar in veel landen kunnen de mensen alleen nog maar over vrede dromen.
Ook daar zijn mensen die vechten voor hun land,
Ook daar zijn mensen die niet weten waar ze in zijn beland.
Laten we leren uit het verleden,
En verstandiger zijn in het heden.
Laten we zorgen dat er nooit meer oorlog komt,
En dat iedereen gelukkig is en gezond.
